Dział: Polska wśród państw i narodów Europy.
– Umocnienie państwa polskiego przez Bolesława Chrobrego.
– Powstanie i rola kultu św. Wojciecha.
Cele dydaktyczno – wychowawcze:
I. Wiadomości i ich rozumienie.
A. Uczeń pamięta:
- w jakim okresie panował Bolesław Chrobry,
- zna postać św. Wojciecha i wie w jaki sposób wiąże się ona z dziejami Polski oraz Czech,
- wie kim był Otton III,
- pamięta datę zjazdu w Gnieźnie i jego okoliczności.
B. Rozumie pojęcia:
- cesarz,
- kronikarz,
- diadem,
- włócznia św. Maurycego,
- zjazd,
- męczennik.
II. Umiejętności:
C. Uczeń umie:
- wykorzystać informacje na temat Galla Anonima i jego kroniki,
- opowiedzieć o przebiegu zjazdu w Gnieźnie w 1000 roku,
- pokazać na mapie siedzibę arcybiskupstwa i biskupstw utworzonych na ziemiach polskich po zjeździe gnieźnieńskim.
III. Postawy i przekonania
D.Uczeń dostrzega walory pokojowej współpracy sąsiedzkiej. Uczeń widzi analogię systemu budowanego przez Ottona III do Unii Europejskiej.
Metody: opowiadanie, rozmowa nauczająca, praca z podręcznikiem, praca z mapą, inscenizacja.
Środki dydaktyczne:
- mapa ścienna: Polska w X – XII w.,
- podręcznik do historii dla klasy 1 gimnazjum,
- fragment kroniki Galla Anonima,
- portret Bolesława Chrobrego.
Tok lekcji
I. Czynności organizacyjno – porządkowe:
- sprawdzenie obecności i zadania domowego.
II. Rekapitulacja wtórna.
Nauczyciel zadaje wcześniej przygotowane pytania, które wprowadzą jednocześnie uczniów do nowego tematu:
1. Jakie były przyczyny przyjęcia chrztu przez Mieszka I?
2. Jakie korzyści dało Polsce przyjęcie chrześcijaństwa?
3. Jakie miasto było stolicą kraju w okresie panowania Mieszka I? (wskaż na mapie).
III. Wprowadzenie do tematu.
Nauczyciel zapoznaje uczniów z celami lekcji.
Uczniowie zapisują do zeszytu temat lekcji oraz krótką notatkę w punktach:
1. Umocnienie państwa polskiego przez Bolesława Chrobrego.
2. Powstanie i rola kultu św. Wojciecha.
3. Zjazd gnieźnieński i jego znaczenie.
IV. Opracowanie tematu.
- Nauczyciel opowiada o pochodzeniu i dzieciństwie Bolesława na dworze cesarza niemieckiego. W tym czasie eksponowany jest portret władcy za pomocą rzutnika.
- Nauczyciel wspomina o powrocie do kraju i objęciu władzy.
- Przedstawienie postaci Galla Anonima i jego dzieła.
Uczniowie interpretują informacje otrzymane we fragmentach tekstu źródłowego.
- Nauczyciel opowiada o męczeńskiej śmierci św. Wojciecha – wykupienie ciała przez Bolesława. Ilustracją do opowiadania jest ilustracja przedstawiająca Drzwi Gnieźnieńskie.
- Nauczyciel podaje, jakie były przyczyny wizyty Ottona III. Opisuje nadzieje z nią związane.
- Zjazd w Gnieźnie w 1000 roku – inscenizacja przygotowana przez uczniów.
Z odpowiednim wyprzedzeniem nauczyciel wyznacza uczniów i przydziela im role. Podpowiada, jak można przedstawić sytuację, na jakie elementy zwrócić uwagę, jakie rekwizyty można wykorzystać.
- Wrażenie, jakie zrobiło na cesarzu przyjęcie.
Uczniowie mogą wypowiadać swoje uwagi.
- Omówienie następstw zjazdu gnieźnieńskiego.
Uczniowie szukają na mapie arcybiskupstwa i biskupstw. We właściwe miejsca przyklejają karteczki samoprzylepne. Jednocześnie zaznaczają wymienione miejsca na przygotowanych przez nauczyciela mapkach konturowych, które przykleją do zeszytu.
V. Rekapitulacja pierwotna
W końcowej części lekcji nauczyciel zachęca uczniów do dokonania oceny zjazdu gnieźnieńskiego. Uczniowie wypowiadają swoje oceny tego wydarzenia.
Nauczyciel krótko podsumowuje i dokonuje oceny pracy uczniów na lekcji.
VI. Zadanie domowe
Nauczyciel dyktuje polecenie do zeszytów.
Ułóż krzyżówkę do hasła „Gniezno”.
ZAŁĄCZNIK
Tekst do wykorzystania w czasie lekcji:
„Gall Anonim i jego kronika”
O samym autorze mało wiemy. Nie znamy nawet jego imienia, dlatego nazywamy go Anonimem. A określenie Gall stąd się wywodzi, że od dawna domyślano się, że pochodził z Francji, dawnej Galii. Kronikarz przekazał nam kilka informacji o sobie w tekście swej kroniki. Wiemy zatem, że był cudzoziemcem, znał Węgry, choć z nich nie pochodził. Był zakonnikiem benedyktyńskim.
W Polsce dostał się na dwór Bolesława Krzywoustego jako jeden z kapelanów, a zarazem urzędnik kancelarii książęcej. Żeby za darmo nie jeść polskiego chleba, a przy okazji otrzymać książęcą nagrodę, stworzył kronikę książąt i królów polskich. Jest ona pochwałą czynów i zalet Bolesława Krzywoustego oraz jego przodków. Kronika Galla Anonima jest napisana pięknym stylem – rytmicznym i rymowanym. Przekładano ją na język polski i recytowano na książęcym dworze.
KOMENTARZ
Planując lekcję należy z właściwym wyprzedzeniem wybrać uczniów do przygotowania scenki, zaplanować jej przebieg oraz przygotować rekwizyty. Temat realizuje się w czasie jednej godziny lekcyjnej.
Autor: Justyna Kocełuch